To już 20 lat? Poproszeni o „kilka zdań” na temat początków i rozwoju Talentiady Tenisowej uświadomiliśmy sobie, że rzeczywiście minęło już 20 lat od pierwszych zawodów ogólnopolskich. Jak do tego doszło?

– GENEZA –

Pierwsze przemyślenia i koncepcje powstały w 2001 roku.

Młody wówczas asystent w Zakładzie Lekkiej Atletyki AWF w Poznaniu oraz Instruktor i wielki pasjonat tenisa Jacek Zieliński (obecnie trener I klasy tenisa, profesor i prorektor tej Uczelni) zaobserwował pewne niezrozumienie i niechęć, a nawet krytykę ze strony rodziców i działaczy, gdy w ramach treningów tenisowych wprowadzał elementy lekkoatletyki czy gier zespołowych.

W odpowiedzi na jego rozterki przypomniała mi się wypowiedź jednego z wykładowców zajęć, których byłem uczestnikiem w ramach dwuletniego studium trenerskiego w Essen w Niemczech. Brzmiała ona mniej więcej tak: „Na treningach ćwiczy się to, co jest grane w zawodach – jeżeli chcemy wpłynąć na to, co i jak szkoleniowcy ćwiczą z dziećmi na treningach, to trzeba zmienić program zawodów.”

Wtedy przypomniały mi się również zawody, których byłem obserwatorem podczas pobytów tenisowych w Austrii i Niemczech. W ramach turnieju tenisowego do lat 10, który odbywał się w miejscowości Südstadt koło Wiednia zauważyłem konkurencje sprawnościowe, mecze na mini korcie oraz pojedynki na korcie pełnowymiarowym. Z kolei w niemieckich zawodach „TVN Talentiade” widziałem mecze w unihokeja i piłkę nożną oraz grę w boulle. Ponadto dzieci uczestniczyły w indywidualnym i drużynowym turnieju tenisowym oraz w trzech konkurencjach sprawnościowych: biegu gwiaździstym, biegu biatlonowym oraz w jednej zespołowej konkurencji rzutno-chwytnej.

Wtedy też rozpoczęliśmy z Jackiem intensywne dyskusje na temat własnego programu zawodów tenisowych dla dzieci do lat 10, który będzie uwzględniał naukowe zalecenia odnośnie treści szkolenia dzieci w młodszym wieku szkolnym, a w szczególności:

• treści realizowane w formie zabawowej, wywołujące uśmiech i radość dzieci,
• konieczność wszechstronnego rozwijania sprawności,
• nacisk na rozwijanie zdolności szybkościowych i koordynacyjnych,
• potrzebę stosowania gier zespołowych, jako uzupełniających wobec tenisa,
• rozwijanie umiejętności współpracy i współdziałania w grupie.

Efektem tych prac było skonstruowanie programu o charakterze drużynowego wieloboju dla tenisistów, obejmującego cztery grupy konkurencji:

• sprawnościowe,
• gry drużynowe,
• gry paratenisowe,
• gry tenisowe.

Program ten przeszedł następnie fazę prób i testów.

– OD TALENTIADY PRÓBNEJ DO OGÓLNOPOLSKIEJ –

Po wstępnej weryfikacji konkurencji i gier talentiadowych w ramach treningów prowadzonych przez Zielińskiego z dziećmi w klubie GSM Posnania (niestety nie istniejącym już obecnie), w grudniu 2001 roku przyszedł czas na próbne zawody w hali tenisowej P. Gradysa i M. Łuczaka w Złotnikach koło Poznania. W ich trakcie udało się również zebrać materiał filmowy, który ukazał się na kasecie wideo w styczniu 2002 roku.  

Z czasem, z pomocą Telewizji Polskiej oraz z udziałem Angeliki Kerber i Katarzyny Piter powstał profesjonalny film instruktażowy prezentujący program i założenia Talentiady. Wydany został on na płycie DVD w nakładzie 5000 sztuk i sfinansowany w całości przez Ministerstwo Sportu i Turystyki.

Tabela 1. Kalendarium początkowej fazy rozwoju Talentiady Tenisowej

Następnie, latem 2002 roku przyszedł czas na Talentiadę o zasięgu regionalnym, w której wzięły udział zespoły z Poznania i okolic. I wreszcie w 2003 roku odbyła się I Ogólnopolska Talentiada Tenisowa, w której uczestniczyło 16 zaproszonych, czołowych klubów z całej Polski. Przy okazji warto wspomnieć, że we wszystkich dotychczasowych 20 edycjach Talentiady wzięły udział następujące kluby: AZS Poznań, Return Radom/AT Masters Radom, UKS Gemik Kielce.

– LUDZIE –

Oprócz autorów koncepcji Talentiady, pracowników AWF w Poznaniu, trenerów Tomasza Schefke oraz Jacka Zielińskiego, do niewątpliwego sukcesu jakim jest dwadzieścia kolejnych edycji tej imprezy przyczyniło się wiele osób. Dość szybko udało się przekonać do tego projektu Tomasza Półgrabskiego, podówczas podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu, co oznaczało istotne wsparcie organizacyjne i finansowe ze strony tej instytucji. Od początku wielką zwolenniczką, dobrym duchem i motorem napędowym Talentiady w Polskim Związku Tenisowym była Agnieszka Dziedzic. Pozytywną recenzję, zamieszczoną następnie we wstępie do podręcznika Talentiady, napisał dr Adam Królak z warszawskiej AWF. Inicjatywę wielokrotnie wspierał swoim autorytetem i decyzjami wiceprezes ds. sportowych, a następnie prezes Polskiego Związku Tenisowego Jacek Muzolf.

Bardzo istotną rolę w popularyzacji Talentiady odegrali działający z ramienia Polskiego Związku Tenisowego koordynatorzy: koordynator główny Jacek Zieliński oraz koordynatorzy regionalni: Magdalena Lelonek, Tomasz Urbanek, Patrycja Horsztyńska, Rafał Chrzanowski, Marta Kurzacz, Maciej Ślusarczyk, Jan Pajor, Agnieszka Babicka.

W protokołach Talentiady przez tych 20 lat przewinęło się wiele znaczących później w polskim tenisie postaci, m.in. Katarzyna Piter, Magda Linette, Wiktoria Rutkowska, Anna Hertel, Paweł Ciaś, Kamil Gajewski, Piotr Matuszewski, Maja Chwalińska, Kacper Żuk, Weronika Falkowska, Daniel Michalski, Gabriel i Lecitia  Matuszewski Zuzanna Kubacha, Julia Daroszewska, Borys i Goran Zgoła, Barbara Straszewska, Nadia Kulbiej, Mateusz Lange, Oliwia Sybicka, Aleksander Błuś  i wielu innych.

W charakterystyce osób i instytucji zaangażowanych w rozwój Talentiady należy – i robimy to z wielką przyjemnością oraz wdzięcznością – wspomnieć współpracę z prezesem Jackiem Kseniem z Wielkopolskiego Banku Kredytowego (obecnie Santander Bank Polska), wieloletnim sponsorem Talentiady – The Walt Disney Company Polska, a także obecnym patronem – Grupą Ferrero, wspierającą Talentiadę Tenisową w ramach swojego programu KINDER Joy of moving.

– KIERUNKI ROZWOJU –

Wydaje się, że ogólna koncepcja Talentiady Tenisowej sprawdziła się. Szczególnie często podkreślany jest integrujący dzieci i trenerów, a zwykle także i rodziców, drużynowy charakter zawodów. Dużo uroku podczas zawodów wnoszą same dzieci, ubrane zwykle w jednolite stroje, posługujące się zabawnymi nazwami swoich drużyn, np. Latające Słonie, Diabły Tasmańskie, Szalone rakiety, PobieDZIKI, Kurakaki, itp.

Pod względem sportowym i szkoleniowym Talentiada, czy też poszczególne jej konkurencje, okazują się czasami zbyt trudne lub przeciwnie – zbyt łatwe dla uczestników. Skutkuje to między innymi tym, że najlepsi 10-latkowie i ich opiekunowie traktują czasami tę imprezę jako „dziecinadę” i niechętnie w niej biorą udział. Trudność w odpowiednim doborze konkurencji wynika z dużych różnic w poziomie sprawności ogólnej i specjalnej wśród 8-10 latków. Skłania to Komisję PZT odpowiedzialną za tą kategorię wiekową do różnicowania programu Talentiady, w zależności od wieku i szczebla rozgrywek – stąd też plany wyodrębnienia Talentiady dla dzieci do lat 8, 10 i 12, a także coraz bardziej wyraźne zmiany w programie zawodów na kolejnych poziomach: eliminacji, półfinałów i finału.

Talentiada stanowi istotne wyzwanie dla organizatorów i sędziów. Niezależnie od potrzeby upraszczania i doskonalenia przepisów oraz rozwiązań organizacyjnych, warto jednak ten wysiłek menedżerski podejmować, ze względu na znaczące walory szkoleniowe i emocjonalne tej imprezy.

                                                                                              Z  tenisowym pozdrowieniem

Jacek Zieliński
Prof. dr hab. Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu

Tomasz Schefke
dr Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu